Waarom écht veranderen zo lastig is en wat je hierbij kan helpen

De start van een nieuwe jaar en de tips en trucs vliegen in het rond hoe je nu wél die goede voornemens kunt volhouden. Vaak hele logische tips waarbij het wel moeten lukken om nieuwe voornemens in de praktijk te brengen. Het lijkt makkelijk en toch blijkt het voor veel mensen erg lastig. Slechts 10 tot 20% van de mensen lukt het om daadwerkelijk om hun leefstijl te veranderen lees ik in het boekje ‘Waarom veranderen meestal mislukt’. Het blijkt dat ons onbewuste brein erg veel invloed heeft op onze rationele doelen en voornemens. Door deze processen te herkennen kun je de kans van slagen vergroten dat je gedrag wel duurzaam veranderd.

Waarom veranderen zo lastig is

De grootste reden is doordat veel gedrag vaak diep ingesleten gewoontes zijn die onbewust gestuurd worden door het oudste deel van onze hersenen: ons reptielenbrein. Het formuleren van doelen en voornemens komt uit een ander (bewust) deel van ons brein: de neocortex. Deze is veel minder sterk dan je het onbewuste reptielenbrein. Daarbij moet de bewuste neocortex het ook nog eens opnemen tegen een derde laag in ons brein: het emotionele zoogdierenbrein, die getriggerd wordt door plezier en ongemak. De bewuste rationele neocortex heeft er een hele kluif aan om de twee onbewuste breinlagen mee te krijgen. Je kunt je wel bewust iets voornemen, de onbewuste processen kunnen deze beslissing behoorlijk saboteren. Echte duurzame verandering is alleen mogelijk als deze drie breindelen met elkaar gaan samenwerken.

Sabotage is snel gebeurd

Laat ik eens een voorbeeld gebruiken. Stel je wilt meer gaan sporten en (wie neemt zich dit nou niet elke keer weer voor?) en je begint met hardlopen. Bewust maak je een planning en je schakelt zelfs nog een loopmaatje in om het samen te doen. De eerste paar keer gaat het goed maar dan belt je loopmaatje af omdat zij moet werken. Je zit op de bank, jij hebt een drukke dag achter de rug en je zit eigenlijk best lekker. Eerlijk gezegd heb je ook niet zo’n zin om de kou in te gaan. Je emotionele brein registreert plezier en gemak vs ongemak en afzien. Tegelijkertijd activeert je reptielenbrein onbewust het programma ‘ik zit op de bank en daar hoort iets lekkers bij’. Voordat je het weet sta je voor de koelkast voor een hapje en een drankje. Je partner doet de televisie aan, je hoort de tune van je favoriete serie en je bent om. Je rationele brein stribbelt nog een beetje tegen maar is snel om:  ‘die hardloopschoenen lopen niet weg, morgen kan het ook wel’.  Voordat je het week ben je 6 maanden verder en staan de hardloopschoenen te verstoffen in de kast.

Gedrag afleren kan bijna niet. Zo’n gewoonteprogramma is al zo vaak in je brein geactiveerd dat het een ingesleten automatische patroon is geworden. Om écht te veranderen moet je een nieuw programma schijven en die sterker maken dan het ingesleten oude patroon. In dit filmpje kun je een leuk experiment zien waarbij een man probeert om een ‘andersom’ fiets te besturen, hij doet er maanden over in tegenstelling tot zijn zoontje die het veel sneller aanleert. Nieuwe gewoonten en gedrag aanleren vraagt dus een sterk verlangen en veel doorzettingsvermogen zodat het kan inslijten. En dan zijn er een aantal onbewuste valkuilen waar je mee te maken krijgt.

Nadelen vs voordelen

Je begint vaak heel gemotiveerd. Echter alleen op motivatie red je het niet. Ergens komt een dipje waarbij je dreigt af te haken. De (vaak korte termijn) nadelen van de nieuwe situatie beginnen zwaarder te wegen dan de (vaak lange termijn) voordelen. Het hardlopen blijkt toch niet zo leuk te zijn, je maakt bijna geen vorderingen en je hebt voortdurend pijn aan je benen die het niet gewend zijn. De korte termijn nadelen gaan zwaarder wegen dan de lange termijn voordelen. Het zoogdierenbrein gaat voor korte termijn behoefte bevrediging en wil geen ongemak.

Daarnaast heeft huidige situatie die je probeert te veranderen heeft ook z’n voordelen. Op de bank televisie kijken is ook gewoon gezellig, door veel over te werken ontloop je wellicht thuis je verplichtingen, chips en chocolade is gewoon lekker, door niet zichtbaar te zijn ontloop je ook kritiek. Waarom zou je iets veranderen? De situatie waar je in zit levert je genoeg voordelen. Van een nieuwe situatie moet je maar afwachten wat het je oplevert. En als blijkt dat de nadelen van bijvoorbeeld het hardlopen in de kou groter worden dan de voordelen van gezellig warm thuis op de bank, dan is de keuze vaak (onbewust) snel gemaakt.

Doorzie je brein

Alleen stel dat je net als ik graag nieuwe dingen leert en jezelf wilt blijven ontwikkelen. Dan is het goed om je te realiseren dat je het bewuste deel van je brein het op moet nemen met de twee sterkere onbewuste breindelen. Hoe rationeel en ontwikkeld we ook zijn als mens, deze onbewuste automatische lagen in ons brein hebben een grote invloed op ons. Door hier rekening mee te houden bij het maken van je nieuwe plannen, voornemens en doelen kun je de kansen vergroten op een positieve verandering.

Stel niet alleen een doel of voornemen op maar maak alle processen bewust. Wat wil je veranderen? Wat is het alternatief? Wat is je motivatie op korte en lange termijn? Wat zijn de voordelen en nadelen van beide situaties? Welke automatische patronen moet je achter je laten en welke moet je opnieuw aanleren?

Heb je dit in beeld voor jezelf, ga er dan ook echt voor! Begin met kleine stapjes zodat je automatische brein het bijna niet doorheeft en bouw heel bewust aan een nieuwe gewoonte of patroon. Of koppel nieuw gedrag aan een bestaand patroon. Wanneer je dan toch de automatische gang naar de keuken maakt wanneer de televisie aan gaat, wen je dan aan om een wortel te pakken in plaats van die zak chips.

Als ik naar mijzelf kijk heb ik al best wel veel veranderd in de loop van mijn leven. Niet altijd even makkelijk maar meestal wel duurzaam. En toch herken ik op sommige punten wel die automatische saboteurs en lukt het mij om mijn brein te slim af te zijn.

Wil je een steuntje in de rug? Probeer dan een Access bars behandeling. Tijdens deze behandeling worden overbodige ‘programma’s’ als het ware gewist uit het hoofd zodat er meer ruimte ontstaat voor nieuwe dingen. Een goede ondersteuning bij veranderingen maar ook om je hoofd eens lekker leeg te maken. Omdat ik veel mensen met deze bijzondere methode kennis wil laten maken is het nu ook mogelijk om een introductiesessie te boeken van 30 minuten.  Wil je de introductiesessie proberen, neem contact met mij op dan plannen we een afspraak.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Social media & sharing icons powered by UltimatelySocial